Άρθρα Παναγιώτη Ε. Πετράκη - ΤΑ ΝΕΑ

ΧΩΡΙΣ ΒΑΘΜΟΥΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Όταν μπήκε ο καινούργιος αιώνας, γνωρίζαμε ήδη ότι εισερχόμαστε σ’ έναν καινούργιο κόσμο: η υπεροχή της μιας υπερδύναμης θα έδινε τη θέση της σ’ ένα πολυπολικό πλαίσιο όπου αρκετά κέντρα αποφάσεων θα έπαιζαν σημαντικό ρόλο διεκδικώντας κομμάτια παγκόσμιας εξουσίας, καταστρέφοντας ό,τι γνωρίζαμε ως μεταπολεμική διεθνή οργάνωση.

ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΣ

Μέχρι τώρα για την ελληνική οικονομία έχουμε δεχτεί (οξεία φάση της σύγκρουσης) ότι το αναμενόμενο σενάριο περιελάμβανε για το 2022 έναν πληθωρισμό της τάξης του 6,4% και έναν ρυθμό μεγέθυνσης 1,15% (νέες εκτιμήσεις). Η παραδοχή ήταν ότι ο πόλεμος θα παραταθεί και οι τιμές της ενέργειας, που διαμορφώνουν περισσότερο από 45% του τιμάριθμου, θα διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα. Όμως αναπτύσσεται μία πιο αισιόδοξη προοπτική (βλέπε προηγούμενο σημείωμα) όπου ο κόσμος αφομοιώνει και προσαρμόζεται στις αρνητικές συνέπειες της σύρραξης.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ, ΣΥΓΚΡΑΤΗΜΕΝΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

Τρεις μέρες πέρασαν που σημαδεύτηκαν από σημαντικές συναντήσεις της πολιτικής ηγεσίας της Δύσης (ο Μπάιντεν στην Ευρώπη, το G7, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ). Ομως, ενώ συζητήθηκαν όλα τα σημαντικά ζητήματα, οι αποφάσεις ήταν περιορισμένες και παραπέμπουν στο μέλλον. Ο λόγος είναι απλός: όλα εξαρτώνται από τις εξελίξεις στο έδαφος στον πόλεμο της Ουκρανίας. Οι Ρώσοι ανακοίνωσαν τη δεύτερη φάση του πολέμου, όπου φαίνεται να είναι η εξασφάλιση του ελέγχου του νοτιοανατολικού τομέα της χώρας.

Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Μετά τη χειροτέρευση των πολεμικών συνθηκών στο έδαφος της Ουκρανίας κάναμε νέες εκτιμήσεις για την ελληνική (και την ευρωπαϊκή) οικονομία. Στο σενάριο που έχουμε πλέον διατηρούμε τις πιέσεις στον μέσο ετήσιο πληθωρισμό στο 7,2% έναντι 2,87% που εκτιμούσαμε πριν από την επιδείνωση.

ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Στις 27/11/2021 υπό τον τίτλο «Αναθεωρητική και Ανορθόδοξη Τουρκία» είχαμε διατυπώσει την εκτίμηση ότι η οικονομική αδυναμία της Τουρκίας, που έχει διαμορφωθεί κυρίως από τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές της, δημιουργεί «ένα παράθυρο ευκαιρίας» για τη δημιουργία μιας μεσοχρόνιας περιόδου ισορροπίας με την Ελλάδα όσον αφορά τις αναθεωρητικές της βλέψεις.

Όταν τα γράφαμε αυτά δεν υπήρχε πόλεμος στην Ουκρανία παρ’ όλο που είχε αρχίσει να δείχνει τα δόντια της η ενεργειακή κρίση, αλλά βλέπαμε ότι η οικονομική κρίση της Τουρκίας μεγεθυνόταν.

Ο ΝΕΟΣ ΨΥΧΡΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν μια περίοδος γεωστρατηγικών εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας και ευρύτερα της Δύσης με το ανατολικό μπλοκ που διήρκεσε από το 1947 (το δόγμα Τρούμαν) μέχρι το 1991 (διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης). Πολλές θερμές συρράξεις συνέβαιναν σε όλον τον κόσμο με την υποστήριξη των υπερδυνάμεων χωρίς να συγκρούονται απευθείας διότι βεβαίως αυτό θα οδηγούσε σ’ έναν μεταπυρηνικό κόσμο.

Η ΕΥΡΩΠΗ ΟΡΘΩΝΕΤΑΙ

Είχαμε γράψει στα «ΝΕΑ» της 15/11/2021 ότι εάν «εκραγεί το μέτωπο Ρωσίας - Ουκρανίας η Ευρώπη θα οδηγηθεί σε ενεργειακή κρίση και παραγωγική ύφεση που θα θυμίζει (οικονομικά) την πετρελαϊκή κρίση του ’72 - ’73». Επειδή όμως η παρούσα κρίση είναι αποτέλεσμα πολεμικής επιθετικότητας στα σύνορά της δεν έχουμε ένα γεγονός που έχει μόνο οικονομική διάσταση όπως το ’72 - ’73, όταν είχε μπει για τις ευρωπαϊκές οικονομίες επιτακτικά το καθήκον της αλλαγής της συνάρτησης παραγωγής αλλά έχει και παγκόσμια πολιτική σημασία για την ενοποίηση της Ευρώπης.

ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Και τα δύο είναι κακά σενάρια για την παγκόσμια, την ευρωπαϊκή, τη ρωσική και βεβαίως την ελληνική οικονομία σε σύγκριση με ό,τι προβλέπαμε για τη μετά COVID ανάκαμψη. Ωστόσο, δεδομένων των συνθηκών, το σενάριο που προβλέπει μικρότερες απώλειες το θεωρούμε βασικό σενάριο για να μπορέσουμε να σκιαγραφήσουμε και το πολύ χειρότερο σενάριο.

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΧΥΣ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ

Τον Μάρτιο του 416 π.Χ., στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, οι Αθηναίοι εμφανίστηκαν στη Μήλο, που ήταν αποικία των Σπαρτιατών αλλά πάντως χωρίς ιδιαίτερη συμμετοχή στον πόλεμο κυρίως λόγω της ισχνής πληθυσμιακής της συγκρότησης, και ζήτησαν από τους Μηλίους να συμπαραταχθούν μαζί τους. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έχει μεταφράσει λοιπόν το 5^ο βιβλίο του Θουκυδίδη όπου περιγράφεται η συνομιλία Μηλίων και Αθηνών:

OΙ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Όταν γράφονται αυτές οι γραμμές παρακολουθούμε την ανάπτυξη της ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία. Στα λόγια ο Πούτιν διέταξε επίθεση για την υποστήριξη των αυτονομιστών του Ντονμπάς με τη στρατιωτική αποδυνάμωση της Ουκρανίας αλλά ουσιαστικά στοχεύει στην κατάλυση της κυριαρχία της.