BREXIT ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Από 1/1/2021 η Μ. Βρετανία έχει πάψει να αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια χρονική στιγμή όπου το ποσοστό των Βρετανών που βλέπουν θετικά την Ευρώπη έχει φτάσει στο επίπεδο ρεκόρ του 60% (!) έναντι 48% του Ιουνίου του 2016, Pew Research. Δεν είναι αντικείμενο της παρούσας στήλης να συζητήσει το πώς έφτασε η πολιτική σκηνή της Βρετανίας (λαϊκισμός και μοιραίες ηγεσίες) σ’ αυτήν την εξέλιξη. Εμείς σήμερα θα δούμε με λίγο μεγαλύτερη λεπτομέρεια τις επιπτώσεις της εξέλιξης αυτής στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης και πώς μπορούμε να την αξιοποιήσουμε προς όφελός μας.

Στην ανώτατη εκπαίδευση της Μ. Βρετανίας σπουδάζουν 468.385 φοιτητές εξωτερικού. Από αυτούς οι 325.665 είναι non EU και οι 142.715 είναι EU με ένα μέσο ετήσιο κόστος (δίδακτρα και διαμονή) γύρω στις 15.000 λίρες.

Οι χώρες της EU που στέλνουν φοιτητές είναι η Ιταλία (13.985), η Γαλλία (13.660), η Γερμανία (13.545), η Ελλάδα (10.135), η Ισπανία (9.630), η Ιρλανδία (960) κ.τ.λ. Η Ελλάδα κατέχει μακράν τη δεύτερη θέση μετά την Ιρλανδία στη σχέση των φοιτητών που στέλνει σε σύγκριση με τον πληθυσμό της.

Οι ευρωπαίοι φοιτητές κατά 64% αναζητούν το πρώτο τους πτυχίο, κατά 22% ένα μάστερ και κατά 14% το διδακτορικό τους. Η βασική τους προτίμηση είναι Business Administration. Πιο μακριά είναι οι κοινωνικές και οι ιατρικές επιστήμες. Με άλλα λόγια προτιμώνται οι soft επιστήμες που δεν απαιτούν μεγάλες υποδομές με εξαίρεση ίσως την ιατρική.

Ο πολύ μεγάλος αριθμός των Ελλήνων δημιουργεί ζητήματα εκροής πόρων, προϋποθέσεις brain drain και αποδυνάμωσης των Ελληνικών ΑΕΙ. Η υψηλή κατάταξη των ελληνικών ΑΕΙ στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης μεγαλώνει τις απορίες.

Στην Ιρλανδία δικαιολογούνται οι μεγάλοι αριθμοί (γειτνίαση και γλώσσα) αλλά δεν ισχύει το ίδιο με την Ελλάδα. Εδώ τα αίτια θα πρέπει να αναζητηθούν στο ότι οι Έλληνες μιλούν αγγλικά και στις στενές σχέσεις των πλουσιότερων κοσμοπολίτικων στρωμάτων με την Βρετανία. Μία δεύτερη προσέγγιση είναι περισσότερο προβληματική και σχετίζεται α) με το σύστημα των διεθνών σχολείων (baccalaureate) των οποίων οι απόφοιτοι δεν μπορούν να συμμετάσχουν στις Πανελλήνιες!, β) με τον κλειστό αριθμό εισακτέων στα ΑΕΙ, γ) με τις βαριές αγκυλώσεις του συστήματος της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα!

Επιτέλους πρέπει να μιλήσουμε την γλώσσα της αλήθειας για τα ελληνικά ΑΕΙ που είναι ανάγκη να προσελκύσουν ξένους και Έλληνες φοιτητές! Δεν νοείται πλέον να μην είναι ανοιχτά στους φοιτητές όλου του κόσμου! Δεν νοείται πλέον να μην υπάρχει σύστημα χρηματοδοτικής (τραπεζικής) υποστήριξης των σπουδών στα Ελληνικά  Πανεπιστήμια. Δεν νοείται πλέον να υπάρχουν βαριές αγκυλώσεις στις μεθοδολογίες εκπαίδευσης. Δεν νοείται πλέον να μην προσφέρουμε ανταγωνιστικά  προγράμματα (χρόνος φοίτησης, κόστος) με αυτά των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών. Δεν νοείται πλέον να μην επιβραβεύεται η παραγωγή διανοητικής ιδιοκτησίας επειδή είναι εξωτικό ζήτημα και δεν το καταλαβαίνουμε! Δεν νοείται πλέον να μην είναι τα πανεπιστήμιά μας στενά συνδεδεμένα με το παραγωγικό και κοινωνικό σύστημα της Ελλάδας και του εξωτερικού! Το κακό σενάριο, το να είναι τα ελληνικά ΑΕΙ οι νέες ΔΕΚΟ της δεκαετίας του ’80 τουλάχιστον αυτή η κυβέρνηση θα πρέπει να το καταδιώξει! Το Brexit είναι μία στιγμή μεγάλης ευκαιρίας για να ξαναδούμε το θέμα των ελληνικών ΑΕΙ με τόλμη και διορατικότητα.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 4 Ιανουαρίου 2021