ΘΕΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΧΩΡΙΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΑΝΑΤΡΟΠΩΝ

Υπό κανονικές συνθήκες το 2019 θα είναι ένα έτος στο οποίο θα επικρατήσει, όπως και το 2018, η βασική εικόνα της δημοσιονομικής και εξωτερικής ισορροπίας σχετικής ανάπτυξης που θα κυμανθεί γύρω στο 2%.

            Οι κανονικές συνθήκες προϋποθέτουν ότι η καθοδική κίνηση της παγκόσμιας οικονομίας που έχει αρχίσει να δείχνει τα δόντια της, στο πλαίσιο του μεσοπρόθεσμου οικονομικού κύκλου, δεν θα έχει έναν εντονότερο χαρακτήρα. Έτσι οι αρνητικές επιπτώσεις στην εξωτερική ζήτηση των προϊόντων μας δεν θα έχουν σοβαρά αρνητικές επιδράσεις, με δεδομένη την εξασθένηση της τουρκικής οικονομίας, η οποία είναι ένας σημαντικός παραδοσιακός πελάτης.

            Σημειωτέον ότι μέχρι τώρα ο εξαγωγικός τομέας, περιλαμβανομένου του τουρισμού, σήκωσε το βάρος της ανάκαμψης των βασικών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας. Ενδεχομένως όμως, από εδώ και πέρα, σε έναν βαθμό χάνει τη δυναμική του για να δώσει τη θέση του στη βελτίωση της ιδιωτικής κατανάλωσης και στις επενδύσεις ως παράγοντες θετικού επηρεασμού του ρυθμού μεγέθυνσης της οικονομίας.

            Ο τελευταίος αυτός χώρος είναι ο πιο επίφοβος για να μην υλοποιηθούν οι σχετικές προβλέψεις λόγω κυρίως έλλειψης εσωτερικών αποταμιεύσεων και διστακτικότητας των ξένων επενδυτών. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις έχουν ανακάμψει, αλλά κινούνται σε ένα επίπεδο μεταξύ 2 και 4 δισ. ευρώ, που δεν είναι όμως αρκετά για να δώσουν μεγαλύτερη ώθηση στο επενδυτικό τοπίο.

            Οι επενδύσεις έχουν αυξηθεί με την επαναδραστηριοποίηση του μεταποιητικού τομέα και μιας δειλής επαναδραστηριοποίησης του οικιστικού τομέα. Αυτή η τελευταία οφείλεται στην είσοδο εξωτερικής ζήτησης (Τουρκία, Κίνα κ.λπ.) και στις προς τα πίσω διασυνδέσεις του τουριστικού τομέα (ανακαινίσεις και βραχυχρόνιες μισθώσεις).

            Η μακροχρόνια όμως επενδυτική καχεξία που έχει προηγηθεί, και σε έναν βαθμό συνεχίζεται, έχει την απεικόνισή της στην παραγωγικότητα της εργασίας. Αυτό με τη σειρά του συντελεί στη συμπίεση της αμοιβής της εργασίας. Στην διατήρηση των πιέσεων αυτών συντελούν και η διατήρηση σημαντικού ακόμα ποσοστού ανεργίας και η διασπορά των ευέλικτων μορφών εργασίας. Η παρατηρούμενη διεύρυνση του αριθμού των απασχολούμενων και των δυνατοτήτων της αγοράς εργασίας έχει κυρίως τη μορφή επέκτασης της ζήτησης εργασίας στις ειδικότητες με χαμηλές δεξιότητες. Σταδιακά θα πρέπει να το δούμε να επεκτείνεται σ’ όλη την κλίμακα των δεξιοτήτων.

Κατώτατος μισθός και τράπεζες

            Η σχεδιαζόμενη κατάργηση του υποκατώτατου μισθού για νέους βρίσκεται σε σωστή κατεύθυνση εφόσον η χρησιμότητά της με την παρουσία των ευέλικτων μορφών είναι ελάχιστη και σημασιολογικά απωθητική. Η βελτίωση του κατώτατου μισθού, ενώ έχει θετικό πρόσημο, δεν μπορεί παρά να προσκρούσει στις γενικότερες συνθήκες της αγοράς εργασίας και παραγωγικότητας.

            Δύο θέματα προσφέρουν ακόμα τροφή για προβληματισμό: Το πρώτο αφορά στην επανοργάνωση του τραπεζικού συστήματος. Δυστυχώς, το πρόβλημα των κόκκινων δανείων, των σχετικά υψηλών κινδύνων της χώρας και της απουσίας ρευστότητας στην οικονομία δεν επιτρέπει την εύκολη επαναδραστηριοποίησή του.

            Το δεύτερο αφορά στην κατάσταση των δημόσιων οικονομικών και στην υποχρέωση υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, που στερούν αναπτυξιακό χώρο, ενώ παράλληλα παρατηρείται μία «ανορθόδοξη» καλλιέργεια κλίματος ευημερίας στην ελληνική κοινωνία που «νομιμοποιείται» από αποφάσεις του δικαστικού συστήματος. Αυτές εξ αντικειμένου λαμβάνουν τον χαρακτήρα επηρεασμού της οικονομικής πολιτικής.

            Η πορεία προς την ανάκαμψη του 2019 θα είναι, ελπίζουμε, σταθερά θετική, χωρίς τον κίνδυνο υφεσιακών ανατροπών, αλλά ιδιαίτερα αργή στην εξέλιξή της. Με βάση όμως το γεγονός ότι οι κοινωνικές πληγές από την οικονομική κρίση είναι πολύ σοβαρές, στην Ελλάδα, από εδώ και πέρα, απαιτείται μία πολύ μεγαλύτερη εγρήγορση και κινητοποίηση συγκριτικά με χώρες που βρέθηκαν σε παρόμοια θέση.

Πρώτη δημοσίευση: περ. Επίκαιρα, 19/1/2019