ΧΡΕΗ

Η διαχείριση των χρεών όπως αυτά μεγεθύνθηκαν από την πανδημία δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά ειδικά στην Ελλάδα. Το δημόσιο χρέος της Ελλάδος σε σχέση με το ΑΕΠ είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη με προοπτική μείωσης από το 2022. Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία, Βέλγιο κ.τ.λ. ακολουθούν, παρόλο που η διάρθρωσή του δεν προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Ίσως μάλιστα είμαστε πλέον από τους πλέον ευνοημένους της ευρωζώνης (ποιος θα το περίμενε)!

Το ιδιωτικό χρέος των νοικοκυριών είχε φθάσει στο υψηλότερο ποσοστό του ΑΕΠ το 2012 (πάνω από 75%). Έκτοτε μειώθηκε για να φθάσει στο 58% (όσο και η Γερμανία) το 2019 και να αυξηθεί στο 65% το 2021. Λόγω του ρυθμού μεγέθυνσης της οικονομίας μέχρι το 2025 προβλέπεται μείωσή του για να επιστρέψει στο 62% περίπου μέχρι το 2025. Επίσης το ιδιωτικό χρέος των μη χρηματοδοτικών εταιρειών, είχε φθάσει το 71% το 2010-2011 για να κατέβει στο 60% το 2019, αρκετά μικρότερο της Γερμανίας (γύρω στο 100%) και να μπει πλέον σε μία σταθερή ανιούσα μέχρι το 2025.

Αναμφισβήτητα λοιπόν η πανδημία έχει αυξήσει τα χρέη αλλά όχι με τρόπο και ρυθμό που να δημιουργεί εξαιρετική κρισιμότητα. Σ’ αυτό έπαιξε συγκυριακά ρόλο η αδυναμία του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος να δώσει πιστώσεις ενώ η έλλειψη ζήτησης ισορρόπησε μαζί της. Έτσι στην ερώτηση εάν το νέο ύψος των χρεών που έχει δημιουργηθεί στην Ελλάδα και την Ευρώπη θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία βαθιά ύφεση των ισολογισμών όπως και το 2011-2012 στην Ελλάδα και την Ευρώπη η απάντηση είναι αρνητική, παρόλο που όλη η Ευρώπη βρίσκεται από τις αρχές της δεκαετίας σε μία μορφή «ιαπωνοποίησης» των ρυθμών ανάπτυξής της.

Από την άλλη μεριά το να ληφθούν μέτρα για να μειωθεί το βάρος θα ήταν εξαιρετικά καλοδεχούμενο γιατί θα επιταχυνθεί η ανάκαμψη που απομακρύνει την κρίση χρέους.

Εάν αποκλείσουμε τις φανερές και κρυφές προτάσεις για να φυτέψουμε φυτείες λεφτόδεντρων, υπάρχουν επτά τρόποι για να αντιμετωπίσουμε το χρέος:

α) Να αγνοήσουμε το πρόβλημα λόγω χαμηλών επιτοκίων και υψηλών ρυθμών μεγέθυνσης,

β) η ECB να στηρίζει μονίμως το μικρό κόστος δανεισμού,

γ) το Next Generation EU να παρεμβαίνει με τις διακρατικές μεταφορές κινδύνου και χρηματοδότησης,

δ) με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις να αυξηθεί η προσφορά,

ε) με αποτελεσματικές ενοποιήσεις (consolidation) και αναδιοργανώσεις του χρέους (ESM κ.τ.λ.),

στ) με αναδιάρθρωση του χρέους (διαγραφές κ.τ.λ.) και

ζ) με χρηματοοικονομική συμπίεση (δημόσιος τομέας, πληθωρισμός κ.τ.λ.).

Το σημαντικό ερώτημα που υπάρχει είναι ποιες από αυτές τις πολιτικές είναι οι καταλληλότερες και ποιες έχουν αξία σήμερα για τις χώρες της ευρωζώνης (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδος).

Όμως όλες έχουν σοβαρές και διαφορετικές πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις και ορισμένες είναι προβληματικές στην σύλληψή τους. Θα πρέπει να αναλυθούν με προσοχή αλλά προπαντός με ειλικρίνεια προς τους πολίτες για να μη μετατραπεί το όλο ζήτημα σε μία ευκαιρία για να χτιστούν πάλι έωλες πολιτικές πλατφόρμες και προσωπικές καριέρες.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 4 Μαΐο 2021