Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ "ΕΣΠΑΣΕ" ΜΙΑ ΑΝΔΡΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Η κεραμική στην αρχαία Ελλάδα ήταν ένα επάγγελμα ανδροκρατούμενο, αλλά περίπου πριν από 3.000 μια γυναίκα από την Κρήτη έσπασε τον περιορισμό αυτό και έγινε η μόνη γνωστή γυναικεία μάστορας κεραμικής στην αρχαιότητα. Τα ευρήματα, βασισμένα σε εμπεριστατωμένη βιοχημική ανάλυση των οστών της, ρίχνουν φως στους ρόλους που έπαιζαν οι γυναίκες τουλάχιστον σε ορισμένα μέρη του κλασικού κόσμου.

Η αρχιτεχνίτισσα αγγειοπλάστρια, που έζησε μέχρι τα 45-50 χρόνια, θάφτηκε στην Ελευθέρνα, στην πλαγιά του όρους Ίδη, τον θρυλικό γενέθλιο τόπο του Δία. Η περίτεχνη κεραμική σε πλησιέστερους τάφους υποδεικνύει ότι έζησε μεταξύ 900 και 650 π.Χ., μετά την πτώση του μινωικού και μυκηναϊκού πολιτισμού.

Σε μια προσεκτική εξέταση των οστών της, οι αρχαιολόγοι παρατήρησαν ορισμένες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες: σε σύγκριση με άλλες γυναίκες στον ταφικό χώρο της Ορθής Πέτρας, ήταν ασυνήθιστα μυώδης, ειδικά στη δεξιά μεριά του σώματός της. Επίσης οι χόνδροι στο γόνατο και στις αρθρώσεις του ισχίου ήταν φθαρμένοι, καθιστώντας δύσκολη την κίνηση.

Καθώς αναρωτιόντουσαν τι κινήσεις θα πρέπει να γίνονταν για να οδηγήσουν σε αυτή την κατάσταση, οι ερευνητές άρχισαν να αναλύουν τη βιομηχανική πίσω από τα διάφορα επαγγέλματα των αρχαίων γυναικών, μιμούμενοι τις κινήσεις του ανθρώπινου σκελετού και παρατηρούσαν τους μύες που ενέχονταν. Δοκίμασαν πλύσιμο ρούχων, ψήσιμο ψωμιού, συγκομιδή και ύφανση αργαλειού – τίποτα δεν ταίριαζε. Καθώς επέκτειναν την έρευνά τους πέρα από τους παραδοσιακούς γυναικείους ρόλους, δοκίμασαν και την κεραμική.

Από τύχη, η κόρη ενός σύγχρονου τεχνίτη κεραμικής – και κεραμίστρια η ίδια – λίγα λεπτά απόσταση από την Ελευθέρνα, συμφώνησε να κάνει το μοντέλο για τους επιστήμονες. Αναλύοντας του μύες της καθώς εκείνη εργαζόταν, πείστηκαν ότι το επάγγελμά της ταίριαζε με εκείνο της αρχαίας τεχνίτριας. Η διαρκής κίνηση του ποδιού της ώστε να κινεί τον τροχό, θα μπορούσε να είχε προκαλέσει φθορές στις αρθρώσεις. Η επαναλαμβανόμενη κλίση προς τη μια πλευρά του περιστρεφόμενου πηλού για να του δώσει φόρμα και σχήμα θα είχε αναπτύξει τους μύες από τη συγκεκριμένη πλευρά του σώματος.

Όπως ανέφεραν, επιπλέον, σε σχετική ανακοίνωσή τους τον Μάιο σε συνέδριο στην Κρήτη, η αφοσίωσή της στην τέχνη καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της προφανώς σήμαινε ότι ήταν αρχιτεχνίτισσα, ανοίγοντας το δρόμο για γυναίκες κεραμίστριες, παράδοση που συνεχίζεται στο νησί μέχρι και σήμερα.

Πηγή: Sciencemag