Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Η επόμενη μέρα στην πολιτική είναι πάντοτε σύνθετη εκτός εάν οι ομαδοποιήσεις απόψεων στην κοινωνία είναι έντονες και ευκρινείς. Όμως η κοινωνία, και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο, βρίσκεται σε κίνηση αφού μεγάλα θέματα την επηρεάζουν: Μεταβολές της τεχνολογίας που επηρεάζουν δεξιότητες και αγορά εργασίας. Αναδιάταξη της θέσης των πολιτών που τοποθετούνται στη μεσαία τάξη με περισσότερους να κινδυνεύουν να υποβαθμιστεί η οικονομική τους κατάσταση και λιγότερους να αναβαθμίζεται. Έτσι η κατανομή του εισοδήματος διευρύνεται. Το Μεταναστευτικό «απειλεί» τις κοινωνίες δημιουργώντας τάσεις νοσταλγίας (cultural backlash) σε παλαιότερες εποχές. Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου ξεθώριασε τις παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές Αριστεράς και Δεξιάς. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης διαθέτουν λιγότερους αλληλοελέγχους εγκυρότητας. Ο πληθωρισμός αποδυναμώνει την οικονομική κατάσταση των πολιτών.

Ειδικότερα στην Ελλάδα η μνημονιακή περίοδος μας έχει κληροδοτήσει μία υποβάθμιση της οικονομικής κατάστασης των Ελλήνων (περίπου 30%) και θα πρέπει να διέλθουμε μία ανοδική δεκαετία για να επιστρέψουμε στην προέκταση της τάσης εξέλιξης της οικονομικής μας κατάστασης που διεκόπη το 2010.

Συνεπώς αυτό είναι το πρώτο καθήκον της νέας πολιτικής διοίκησης: η συνέχιση μιας πολιτικής που θα διευρύνει τα εισοδήματα και τον πλούτο στην Ελλάδα.

Σημειωτέον μάλιστα ότι η μεταπολεμική ανάλυση των μακρών κυμάνσεων στην ελληνική οικονομία, συμπεριλαμβανομένων των προβλέψεων μέχρι το 2035, δείχνει ότι πράγματι εισερχόμαστε σε μία ανοδική δεκαετία (την έβδομη μεταπολεμικά) του ελληνικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Να σημειωθεί ότι οι προβλέψεις αυτές, που είναι διαθέσιμες εδώ και λίγο καιρό, αξιοποίησαν παγκόσμια δεδομένα (Oxford Economics) προβλέψεων. Συνεπώς θα επιβεβαιωθούν εκτός εάν (και πάλι) η τυχαιότητα ανατρέψει την πορεία των πραγμάτων.

Παράλληλα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της κατανομής του εισοδήματος και του πλούτου. Βεβαίως ο κίνδυνος φτωχοποίησης στη χώρα μας δείχνει μία σαφή τάση απομείωσης (παρ’ όλο που διατηρείται αρκετά υψηλά σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση) και το σύστημα των μεταβιβαστικών πληρωμών για τη μείωση της φτώχειας είναι αρκετά αποτελεσματικό. Να σημειωθεί μάλιστα ότι οι παρατηρήσεις αυτές έρχονται έπειτα από δύο πολύ σοβαρές κοινωνικές κρίσεις (Covid και ενεργειακό). Κατά συνέπεια θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι και οι πολιτικές της ανάκαμψης από την τεχνική ύφεση του Covid αλλά και οι πολιτικές κοινωνικές διάσωσης ήταν αρκετά αποτελεσματικές.

Παρ’ όλα αυτά, λόγω της (παγκόσμιας) ιδιόμορφης φύσης της ανάκαμψης είναι αναγκαίες οι αυξημένες παρεμβάσεις προς την πλευρά των πλέον ευάλωτων: εξορθολογισμός των κριτηρίων ενίσχυσης αλλά και η επανοργάνωση του τρόπου απονομής τους. Ενδεχομένως το σοβαρότερο παράδειγμα είναι οι άνεργοι και η διαφορά η οποία εντοπίζεται μεταξύ εγγεγραμμένων ανέργων στη ΔΥΠΑ και των ανέργων που εντοπίζει η ΕΛΣΤΑΤ.

Απαραίτητες προϋποθέσεις για την ομαλή θετική συνέχιση είναι βεβαίως η παραγωγή των πρωτογενών πλεονασμάτων, η επίτευξη της κατάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας και τέλος η συνέχιση ορισμένων βασικών μεταρρυθμίσεων που ως σπουδαιότερες θα χαρακτήριζα α) την επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης και επίλυσης των διαφορών και β) τη βελτίωση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού. Όχι για να απορροφούμε τα διαθέσιμα κονδύλια του RRF αλλά διότι είναι απαραίτητο για την Ελλάδα του 21ου αιώνα.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 22 Μαΐου 2023